Sınav Stresi

Sınav stresi ile başa çıkma yöntemleri

ÖSS sınavlarına az kaldı.. ‘Ruh sağlığınızı’ gözlerinden öpüp onu uzun süre göremeyeceğiniz bir yolculuğa uğurlama zamanınız da yaklaşıyor demektir. Bu kişilik paralayıcı dönemden en az hasarla çıkabilmeniz için birkaç tavsiye vermek istedik. İşiniz çok zor, biliyoruz. Ama sınav her şeyin sonu değil. Bu yazıyı okuduktan sonra, belki biraz daha kolay gelecektir.


Sınav hakkında bilgi toplayın

Sınav hakkında bulabildiğiniz bütün bilgiyi toparlamak, olayı kontrol altına alabilmeniz için atılması gereken ilk adım. Bu tip yazılarda her zaman söylerler: Sınava gireceğiniz yere önceden uğrayın. Haklılar. Üşenmeyin, gidip bir bakın. Sınavın zamanını, kaç soru sorulacağını, soruların türlerini, ne kadar süreceğini zaten biliyorsunuz. Yeri önceden görmek de yabancılık hissinizi azaltacaktır.


Sınav stresi ile savaşın

Ağır stres sadece sınavdaki performansınızı düşürmekle kalmaz, sınava hazırlanmanızı da etkiler. Anlatacağımız stresle başa çıkma tekniklerini deneme sınavlarında kullanmaya hemen başlayın ki esas sınavın zamanı geldiğinde artık tanıdık olsunlar.

Bilmeniz gereken ilk şey, azıcık sınav stresinin kötü bir şey olmadığıdır. Büyük bir sınavdan önce herkes stres yaşar. Biraz heyecan, hem sizi çalışmaya motive eder, hem de imtihana konsantre olmanızı sağlar. Örneğin, bu yüzyılın en büyük aktörlerinden biri sayılan Sir Laurence Olivier’in her oyunundan önce kustuğunu söylerler.

Bu yazının amacı, sizi engelleyecek derecedeki stres ve heyecana engel olmak.

İyi hazırlanın
Kusura bakmayın ama bunu söylemek zorundayız. Özgüvenin ve sakinliğin ilk ve en hayati şartı, hakikaten iyi hazırlanmak, hatta gereğinden fazla hazırlanmak. O kadar iyi hazırlanın ki artık cevaplarınız otomatikleşsin.

Kendinize güven alıştırmaları yapın

Alçakgönüllülüğün zamanı değil, biraz kendini beğenmişlik size çok iyi gelecektir. Aynanın önüne geçin ve “Kim tutar beni bee!, bu sınavı gözüm kapalı yaparım!, birinci olurum!” gibi şeyler söyleyin. Bunları banta alın ve her gün dinleyin. Yeterince sık duyarsanız inanırsınız. Yalnız sınavdan sonra biraz sakinleşmekte fayda var

Negatif düşüncelerle savaşın

Birisi “Bu sınav çok zor, mahvolduk, naapıcaz?” konulu sohbetler açmaya çalıştığında, ona yukarıda söylediklerinizi söyleyin. Hiç utanmayın. Hakkınızda ne düşünürse düşünsün. Eğer bu negatif mesajlar şahsınızdan kaynaklanıyorsa kendinizi dinlemeyin. Kaydınızı dinlemeyi günde ikiye, hatta üçe çıkarın. Uyurken başucunuzda çalın.

Gözünüzün önüne getirin

Sınava girdiğinizi, bütün soruları şimşek hızıyla çözdüğünüzü, çok başarılı olduğunuzu, sınavdan sonra hissedeceğiniz huzuru ve rahatlığı, sonuçları alınca duyacağınız mutluluğu, ailenizin ve arkadaşlarınızın sizi tebrik edişlerini, ilk sıralara yazdığınız bölümlere gidişinizi hayal edin. Hatta o üniversite ve bölümleri -sırf bu hayal daha gerçekçi olsun diye- ziyaret edin. Oradaki öğrencilik hayatınızı ve eğlenceyi gözünüzün önüne getirin. Bu hayaller hem sizi motive edecek hem de bu kadar derdi ne için çektiğinizi hatırlatacaktır.


Antrenman yapın

Fiziksel aktiviteler vücudunuzun rahatlamasını ve bilincinizin netleşmesini sağlayacaktır. Ayrıca bilimsel gerçeklere göre vücudunuzun formda olması, sınav performansınızı da iyi yönde etkileyecektir. Koşun, yüzün, ağırlık kaldırın, şınav çekin ve bunları düzenli olarak yapın.

Bir çalışma planı hazırlayın

Bu da her tavsiye metninde karşınıza çıkan ve çok doğru olan bir yöntem. Programınız sınav yaklaştıkça hafiflesin. Son günlerde “Ay bu konu da kalmıştı, şunları da öğreneyim” şeklinde yaklaşımlar, stres düzeyinizi fena halde artıracaktır.

Zamanı kullanma alıştırmaları yapın

Her bölümde ne kadar vakit geçireceğinizi bilin. Sınava girdiğinizde soruları şöyle bir gözden geçirin, kafanızda bir plan yapın ve bu plana uyun. Bu, biraz alıştırma ve deneme-yanılma gerektiren bir durum. Deneme sınavları da bu iş için biçilmiş kaftan.

Eleme yöntemleri üstadı olun

Testlerde soruları bazen oturup çözmek gerekmeyebiliyor. Kursa gidiyorsanız hocalar bu yöntemleri gösteriyorlardır zaten. Soruyu cevaplamadan önce mutlaka bütün şıkları okuyun. Ve yanlış cevapları eleyerek doğru cevabı birkaç saniye içinde bulup bulamayacağınızı kontrol edin. Saniyeler önemli. Bu da alıştırma gerektiren bir özellik.

Doğru dürüst beslenin

Sınav gününde vücudunuz biyolojik olarak ne kadar iyi çalışırsa, aklınız da o kadar iyi çalışır. Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur derler, doğrudur. Fiziki egzersizlerin yanı sıra, düzgün beslenme de sınavdan önce vücudunuzun saat gibi çalışmasına yardımcı olacaktır.


Beyniniz sıkılsın

Sınav stresi ile başa çıkma yöntemleri Yukarıda bir ‘başarı hayali’ tavsiye etmiştik. Bir de bunun tersi olan bir vizüalizasyon tekniği var. Sınava hazırlık döneminizde bunu sık sık yaparak stres düzeyinizi azaltabilirsiniz. Sınava girdiğinizi ve her şeyin olabildiğince kötü gittiğini hayal edin. Hiçbir bölüme giremediğinizi, mahvolduğunuzu, herkesin sizinle alay ettiğini, hatta gençliğinizin bundan sonraki kısmını, kahvehane köşelerinde, zavallı bir şekilde geçireceğinizi kurun. Gerekiyorsa ağlayın. Çok üzülün. Kahrolun. Bunu arka arkaya üç kez yapın. Bir süre sonra beyniniz minik panik ataklar geliştirecek, “Eeh, ne bu be mız mız mız, dertleneceğine otur çalış” demeye başlayacaktır. Nasıl yumruğunuzu günlerce sıkamıyorsanız, bu konuda streslenmeyi de sonsuza dek sürdüremeyeceğinizi göreceksiniz.


Sınavdan önce

Bütün kaynaklar sıkı bir uyku çekmenizi tavsiye eder. Ama stresten uyuyamazsanız da üzülmeyin. Bir kaç saat uyumamak performansınızı o kadar da çok etkilemez. Güzel bir film seyredin. Sakın ders çalışmayın. O sırada çözemeyeceğiniz bir soru, moralleri yerle bir edebilir.

Bir takım kaynaklar sınav öncesi sıkı bir kahvaltı etmek gerektiğini söyler. Doğrudur, ancak abartmamak gerekiyor. Fazla yemek, beyine gitmesi gereken kanın mideye gitmesine sebep olabilir. Şeker almanızı da tavsiye ederler. Bu da abartılmaması gereken bir mesele.

Mekâna ulaştınız

Çok heyecanlısınız. Derin nefesler alın. Tutun ve içinizden beşe kadar sayıp yine beşe kadar sayarken bırakın. Vücudunuzu hareket ettirin. Başınıza ve omuzlarınıza dairesel hareketler yaptırın. Ellerinizi bileklerinizden sallayın. Bu hareketler birçok insana rahatlatıcı geliyor.

Hayal dünyasına dalın. Gözlerinizi kapatın ve en rahat / mutlu hissedeceğinizi düşündüğünüz bir mekânda olduğunuzu hayal edin. Hayalinizde, örneğin plajda güneşin altında yatın ya da bir parkta turlayın. Bu rahatlatma seanslarını önceden çalışırsanız, sınav öncesi gerekli sakinliğe erişmenizin saniyeler süreceğini göreceksiniz.

Sınav sırasında

Sınav başladıktan sonra işler yolunda gidiyorsa, ne güzel. Ama panik sizi kontrolü altına almaya başlıyorsa, engel olmak için yapabileceğiniz birtakım şeyler daha var.

Güven mesajlarınızı –hani şu kaydettiklerinizi– tekrarlayın. Zaten şimdiye kadar ezberlemiş olmalıydınız. Onları kendi kendinize söyleyin ve söylediklerinize inanın.

Bir kez daha hayal dünyasına dalıverin. Bu sefer, sınavın geriye kalanını sakince ve başarıyla yapıverdiğinizi düşünün ama kısa sürsün. Bütün vizüalizasyon teknikleri gibi bu da daha önce alıştırma yapmışsanız, çok daha kolay işliyor.

Sınava şöyle bir bakın ve kolay bir soru bulup, hemen çözün. Moraliniz yerine gelecektir.

Beyninize birkaç dakika müsaade edin, dinlensin. Birkaç dakika gözlerinizi kapatın ve derin nefes alın. Dinlenin. Bir şey kaybetmeyeceğinize emin olun. Endişelenmeyin.

Uzun lafın kısası...

Tavsiyelerimiz bu kadar. Aslında verebileceğimiz en yararlı öğüt şu: Ölüm-kalım meselesi değil bu. Olmazsa seneye girersiniz. Bu kadar da dert etmeye gerek yok. Bu konuda ailenizin baskısı fazla ise, onları ikna etmeye bakın. Bu anlattığımız streslerin çoğunun kaynağı onlar. Dolayısıyla kazanamazsanız korkunç şeyler olmayacağını bilmek, stresin çoğunu otomatikman yok ediyor. Örneğin şöyle cümleler ailelerin pek hoşuna gidebilir: “Sevgili ailem, olur ya sınavı bu sene kazanamazsam, önümüzdeki sene ÖSS’ye çalışırken bir yandan da boş durmayayım diye XXX firmasında kendime part-time iş ayarladım, geri kalan zamanımda daha sıkı çalışıp istediğim bölümü kazanacağım.

sağol bunları yapmaya başlayacağım